Ze kwam bij mij met een radeloze blik. De teamleider van een sales afdeling in een groot bouwbedrijf. “Wat ik ook doe, het lijkt nooit goed genoeg. Mijn teamleden blijven langs elkaar heen werken, deadlines worden gemist, en de sfeer is om te snijden. En ik blijf maar gesprekken voeren, keer op keer. Hoe krijg ik ze weer op één lijn?”
Een herkenbaar verhaal. Het is vanzelfsprekend om te denken dat problemen in teams ontstaan door individueel gedrag: één medewerker communiceert niet helder, een ander is niet gemotiveerd, weer een ander houdt zich niet aan afspraken. Logisch dus, dat de focus komt te liggen op het corrigeren van individuen. Maar wat als ik je vertel dat dit niet de oplossing is? Wat als ik zeg dat het niet om de individuen gaat, maar om de interacties tussen hen?
Een team is niet gelijk aan de som der delen
De systeemtheorie biedt hier een ander perspectief. Deze theorie leert ons dat het gedrag en de resultaten van een collectief niet worden bepaald door de optelsom van individuele competenties of inspanningen, maar door de interacties tussen de leden van dat collectief. Een team is geen verzameling losse onderdelen, maar een dynamisch geheel waarin alles met elkaar samenhangt. Met de systeembril op ben ik dus niet zozeer op zoek naar wat er inhoudelijk speelt, maar kijk ik naar de onderlinge verhoudingen en interactiepatronen.
Neem het team van deze teamleider. Wat op het eerste gezicht leek op een gebrek aan individuele inzet, bleek bij nader inzien een patroon van onuitgesproken verwachtingen, vermeden confrontaties en een geschiedenis van teleurstellingen. Elk van deze dynamieken had ooit een functie: het vermijden van conflicten zorgde bijvoorbeeld voor rust in tijden van stress. Maar wat ooit een oplossing was, werd nu een blokkade voor samenwerking.
Ongewenste dynamiek is ergens (ooit) een oplossing voor (geweest)
In plaats van nog meer 1-op-1 gesprekken te voeren, nodigde ik het hele team uit voor een sessie waarin we samen onderzochten wat er tussen hen gebeurde. Wat bleek? Er was een ongeschreven regel ontstaan: “praat vooral niet over problemen, want dat leidt tot ruzie”. Dit patroon, bedoeld om harmonie te bewaren, zorgde nu juist voor frustratie en afstand.
Door deze dynamiek zichtbaar te maken en samen te bespreken, ontstond er ruimte voor iets nieuws. Het team ontdekte hoe ze elkaar konden versterken, in plaats van elkaar te blokkeren. Kleine veranderingen in interactie, zoals elkaar direct feedback geven of hulp vragen, hadden een groot effect op de samenwerking. Het team ging niet alleen beter presteren, maar het werkplezier keerde ook terug.
Als manager of leider is het dus cruciaal om niet alleen naar individueel gedrag te kijken, maar juist naar de dynamiek in je team. Wat gebeurt er in de interactie tussen mensen? Welke ongeschreven regels houden jullie in hun greep? En – misschien wel de belangrijkste vraag – welke functie hebben deze interactiepatronen? Want als je begrijpt waar ze ooit voor dienden, kun je ze ook veranderen.
Wil je meer weten over hoe je de dynamiek in jouw team kunt ontrafelen en verbeteren? Neem contact met ons op. Samen kunnen we de patronen doorbreken die jouw team tegenhouden – en bouwen aan een toekomst waarin iedereen weer vol energie samenwerkt.
