“De kabinetsformatie zit muurvast. De formatieonderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn gestrand. De vier partijen komen er ondanks verschillende onderhandelingspogingen niet uit om samen een kabinet te vormen. Wat gebeurt hier in de besluitvorming?”
Samenwerken wanneer de belangen niet als puzzelstukjes bij elkaar passen
Informateur Schippers meldde in een persconferentie dat de inhoudelijke verschillen te groot zijn gebleken. Volgens haar waren de standpunten over asiel en migratie onverenigbaar. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het standpunt over de vluchtelingenopvang in Turkije.
Een week nadat informateur Herman Tjeenk Willink het stokje overnam van Edith Schippers om de impasse in de formatie te doorbreken, was er nog geen combinatie van partijen in zicht die met elkaar wil onderhandelen over een nieuw kabinet.
Technocraat Gerrit Zalm is de derde informateur op rij. Benieuwd of een wetenschappelijke inslag de politieke deelbelangen kan overstijgen.
De essentie van goed samenwerken tussen de politieke partijen is het kunnen omgaan met de verschillende belangen. Verschillen zijn juist de energiebron van ontwikkeling! Wanneer je de meerwaarde en kracht uit een samenwerking tastbaar wil maken, ga je op zoek naar het gezamenlijk belang. Dat gezamenlijk belang overstijgt de individuele belangen en standpunten.
Onderhandelen versus ontdekken
De vier partijen die met elkaar in onderhandeling zijn over een nieuwe regering, bevinden zich momenteel in een patstelling. Er is geen zicht op een oplossing omdat iedereen vasthoudt aan zijn eigen opvattingen.
Wat zou er gebeuren wanneer de formatie verloopt als een proces van ontdekken in plaats van een proces van onderhandeling? Het verschil zit in de manier waarop je met elkaar de formatie en besluitvorming doorloopt. Een “culture of advocacy” past daar niet bij en staat er zelfs haaks op: het gaat er niet om je standpunt koste wat kost te bepleiten en de ander te overtuigen. Het gaat om: in hoeverre luisteren ze naar elkaar, hebben ze aandacht voor elkaars reacties en belangen. Daarnaast moet er aandacht zijn voor zowel de uitkomst als het besluitvormingsproces zelf.
De hierbij passende grondhouding is die van verwondering, een “culture of wonder”. Gezamenlijk een besluit ontwerpen waarin alle perspectieven en werkelijkheden erkend zijn.
Meer weten en leren?
In de training Decisions by Design gaan wij aan de slag met de vier stappen naar breed gedragen besluiten. Je krijgt in deze training technieken en tips aangeboden om besluitvorming zodanig vorm te geven dat een win-win situatie voor alle betrokkenen is gecreëerd. Zo bereik je commitment en boek je voortgang in het verandertraject!